به گزارش پایگاه رسمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر شهرام محقق با اشاره به اثرات منفی ورزش در هوای آلوده بر بدن اظهار داشت: با وجود تاثیرات مثبت ورزش بر سلامت جسم و روح، باید توجه داشت که ورزش در هوای آلوده ممکن است سبب تشدید اثرات منفی آلودگی هوا بر انسان شود. زیرا اولاً در حین ورزش میزان تهویه ریوی و ظرفیت انتشار گاز در ریه افزایش یافته و امکان ورود میزان بالاتری از ذرات معلق و گازهای آلوده را به داخل بدن فراهم می‌سازد.
متخصص پزشکی ورزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: بررسی‌ها نشان داده که در حین ورزش، میزان جایگیری ذرات معلق در ریه بطور مستقیم متناسب با میزان تهویه ریوی در دقیقه است و در مقایسه با تنفس‌های سطحی و سریع، تنفس‌های عمیق و آهسته سبب رسوب میزان بالاتری از این ذرات در ریه می‌شوند. میزان رسوب ذرات معلق کمتر از یک دهم میکرون در ریه در حین ورزش با شدت متوسط حدود 5 برابر حالت استراحت گزارش شده است.
دکتر محقق تصریح کرد: از سوی دیگر در حین ورزش بخصوص ورزش با شدت بالا، به دلیل اینکه تنفس عمدتاً از طریق دهان صورت می‌پذیرد، مواد آلاینده و ذرات معلق بدون عبور از سد مخاط بینی که امکان جذب و به دام‌اندازی آلاینده‌های هوا را دارد، به طور مستقیم وارد مجاری هوایی پایین‌تر و ریه‌ها می‌شود. به همین دلیل برخی آلاینده‌های هوا نظیر ازن و اکسیدهای نیتروژن در حین ورزش حتی در غلظت‌های پایین سبب ایجاد آسیب‌های ریوی می‌شوند که در حالت استراحت فقط با غلظت‌های بالای این آلاینده‌ها ایجاد می‌شوند.
این متخصص پزشکی ورزشی خاطرنشان کرد: باید توجه داشت میزان نفوذ ذرات معلق به داخل ریه به اندازه این ذرات بستگی دارد بطوری که ذرات کمتر از دو و نیم میکرون و بویژه کمتر از یک دهم میکرون شانس بیشتری برای رسیدن به بافت ریه داشته و ذرات بزرگتر از آن عمدتاً در مجاری هوایی بالاتر به دام می‌افتند. از آنجایی که در گازهای خروجی از اگزوز خودروها عمدتاً اندازه ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون است انجام ورزش در فضای باز در نزدیکی بزرگراه‌ها و مراکز تراکم خودروها با احتمال خطر بیشتری همراه بوده و با افزایش فاصله از این مراکز تعداد ذرات معلق بصورت قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. به نحوی که در فاصله 80 متری از یک بزرگراه فرضی تعداد ذرات معلق در حدود یک سوم این تعداد در فاصله 30 متری از این بزرگراه در شرایط مشابه است.
وی افزود: همچنین استنشاق گازهای خروجی خودروها بصورت تازه، احتمال آسیب‌رسانی را بالا می‌برد که بدلیل اثرات هم افزایی آلاینده‌ها در داخل بدن است. عامل مهم دیگر در افزایش یا کاهش غلظت ذرات معلق، شدت و جهت باد است. به نحوی که سبب کاهش قابل ملاحظه غلظت در مناطق بالادستی و افزایش غلظت در مناطق پایین دستی وزش باد می‌شود.
دکتر محقق در ادامه گفت: برخی آلاینده‌ها در کوتاه مدت اثرات اختصاصی‌تری بر روی بیماران دارند. برای مثال آلاینده‌های مونوکسیدکربن و ذرات معلق با ایجاد اسپاسم و تنگی عروق کرونر سبب تشدید بیماری‌های قلبی عروقی و پر فشاری خون می‌شوند. به همین دلیل میزان سکته‌های قلبی و مغزی در شرایط آلودگی هوا افزایش می‌یابد. آلاینده‌های ازن و دی اکسیدگوگرد بیشتر برای بیماران ریوی بویژه بیماران آسمی و یا کسانی که زمینه آلرژی‌های تنفسی را دارند مشکل‌آفرین بوده و سبب ایجاد یا تشدید بیماری زمینه‌ای آنها می‌شود. دی اکسید گوگرد در برخی ورزشکاران به عنوان علت اصلی آسم ناشی از ورزش که به معنی ایجاد حملات آسم در حین ورزش است معرفی شده است.
وی افزود: بطور کلی ورزشکاران استقامتی نظیر رشته‌های دو، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی نسبت به اثرات منفی آلاینده‌ها حساس‌تر از ورزشکاران قدرتی و سرعتی نظیر وزنه‌برداری و دوی سرعت هستند. شواهد بسیار نشان می‌دهد که ورزشکاران رده بالا و حرفه‌ای بخصوص آنهایی که در آب و هوای سرد ورزش می‌کنند یا شناگران، مستعد بروز مشکلات راه‌های تنفسی هستند و به همین دلیل نسبت به اثرات آلاینده‌های هوا حساس‌تر می‌باشند. همچنین تطابق با آلاینده‌های هوا به معنی تمرین در شرایط آلودگی هوا به منظور آمادگی برای انجام مسابقه در چنین شرایطی از لحاظ علمی بدلیل ایجاد و تشدید اثرات آلاینده‌ها بر بدن ورزشکار مردود بوده و توصیه نمی‌شود.
